Podział majątku po rozwodzie

Najnowsze dane GUS-u dotyczące zawierania i rozwiązywania małżeństw pokazują, że coraz więcej par decyduje się na rozwód. Związki małżeńskie, choć trwają dłużej, są jednak mniej trwałe i częściej kończą się rozpadem. Polacy jako główną przyczynę rozwodów podają niezgodność charakterów.

Na kolejnych pozycjach wskazują: niedochowanie wierności małżeńskiej, nadużywanie alkoholu oraz nieporozumienia na tle finansowym. Okazuje się, że to kobiety częściej wnoszą powództwo o rozwiązanie związku małżeńskiego. Coraz więcej par decyduje się na życie w związkach nieformalnych, a małżeństwa zawierane są rzadziej niż w latach ubiegłych. Z danych statystycznych wynika, że do rozwodów dochodzi znacznie częściej w miastach niż na wsiach. Coraz więcej par podejmuje decyzje o rozwodzie mimo wieloletniego stażu, w większości przypadków skłania ich do tego usamodzielnienie się potomstwa.

Niezależnie od okoliczności rozwód to zazwyczaj trudne przeżycie, do którego nie można się odpowiednio przygotować. W większości przypadków rozstanie wywołuje wiele negatywnych emocji, które mogą zaburzać racjonalny osąd sytuacji, przez co utrudniają bezkonfliktowe rozstrzyganie wielu kwestii spornych. Jednym z największych problemów, przed którym stają rozstający się małżonkowie, jest podział majątku. Można go przeprowadzić na dwa sposoby – sądownie i umownie.

Co wchodzi w skład majątku wspólnego?

Majątek wspólny to:

• Wszystkie przedmioty, które zostały zakupione podczas trwania wspólnoty majątkowej przez oboje małżonków albo jednego z nich.
• Pobrane z tytułu pracy wynagrodzenia i dochody z innych działalności zarobkowych obu rozwodzących się stron.
• Dochody z majątku wspólnego i osobistego obojga małżonków.
• Środki zgromadzone na rachunku otwartym albo pracowniczym funduszu emerytalnego.
• Kwoty składek zewidencjonowanych na subkontach.

W skład majątku wspólnego nie wchodzą dobra, które jedna ze stron posiadała jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, dobra odziedziczone albo otrzymane w darowiźnie, przedmioty zaspokajające potrzeby osobiste jednego z małżonków, środki otrzymane jako odszkodowanie za uszkodzenie ciała lub wypłacone w ramach zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę, środki uzyskane z tytułu praw autorskich i praw pokrewnych, a także te pochodzące z praw własności przemysłowej.

Czym charakteryzuje się umowny podział majątku?

Umowny podział majątku jest możliwy tylko wtedy, kiedy obie rozstające się strony są gotowe dojść do porozumienia i dogadać się w tej spornej kwestii. Opiera się on bowiem na umowie zawieranej między byłymi małżonkami. Zawarcie ugody między stronami i ustalenie dokładnego podziału majątku zajmuje zazwyczaj nie dłużej niż kilka dni i jest przeprowadzane u notariusza. Taka metoda jest najprostsza, najszybsza i najtańsza, ale niestety bardzo często niemożliwa do wdrożenia w życie. Jeżeli byli małżonkowie nie potrafią się dogadać, muszą zdać się na sądowny podział majątku, ponieważ w sprawach spornych tylko sąd może go dokonać.

Na czym polega i jak przebiega sądowny podział majątku?

Na tę metodę podziału majątku muszą zdecydować się wszystkie pary, które nie potrafią dojść do ugody i porozumienia niezbędnego do dokonania umownego podziału majątku. To rozwiązanie zajmuje o wiele więcej czasu, a koszty takiego postępowania są o wiele wyższe niż opłaty notarialne. Byli małżonkowie muszą pokryć koszt założenia sprawy, a następnie opłacić powołanie pełnomocnika i biegłego rzeczoznawcy. Jego zadaniem będzie precyzyjne określenie wysokości majątku wspólnego. Następnie podczas sprawy sądowej każda ze stron składa własną propozycję podziału poszczególnych składników majątku. Sąd z niezwykłą precyzją wycenia wszystkie aktywa należące do byłych małżonków (między innymi: nieruchomości, samochody, meble, papiery wartościowe czy lokaty bankowe), a następnie dokonuje stosownego podziału. Sądy najczęściej skłaniają się do zasady równego podziału.

Większość rozwodzących się par nie decyduje się na podział majątku dorobkowego podczas trwania sprawy rozwodowej, a dopiero po jakimś czasie od rozwodu. Podziałowi sądownemu podlegają wyłącznie aktywa. Nie dzieli się: darowizn, nagród przypisanych jednemu z byłych małżonków (gdyż najczęściej nie wchodzą one do majątku wspólnego), kredytów ani pożyczek, za których spłatę nawet po rozwodzie odpowiedzialne są nadal obie strony. Każda ze stron powinna zwrócić wydatki i nakłady, jakie poczyniła z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego, z pominięciem nakładów koniecznych, które zostały przeznaczone na przedmioty majątkowe przynoszące dochód.

Czy podczas sądownego podziału majątku można domagać się odszkodowania?

Wieloletnie związki małżeńskie generują wiele podejmowanych wspólnie, a także jednostronnie decyzji finansowych. Podział w przypadku tych, które były podjęte przez oboje byłych małżonków, jest jasny i nie pozostawia żadnych wątpliwości, gorzej wygląda sytuacja z tymi, które nie były konsultowane ze współmałżonkiem. Podczas sądownego podziału majątku można domagać się za nie odszkodowania. Jest to odszkodowanie za sprzeniewierzenie lub roztrwonienie majątku wspólnego przez byłego współmałżonka. Można również wnosić o zwrot wydatków i nakładów, które zostały poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny. Należy jednak pamiętać, że zwrotom nie podlegają te wydatki, które zostały przeznaczone na zaspokojenie potrzeb rodziny.