Unieważnienie małżeństwa nie jest tym samym co rozwód. Większość współmałżonków, którzy nie chcą pozostawać w związku małżeńskim, decyduje się na rozwód, jednak niektórzy z nich mogą wszcząć procedurę unieważnienia ich związku. W dzisiejszym wpisie postaramy się wyjaśnić, kiedy można unieważnić małżeństwo i na czym to dokładnie polega.
Czym jest unieważnienie małżeństwa?
Aby małżeństwo (cywilne albo kościelne) mogło zostać zawarte, kobieta i mężczyzna zamierzający w ten związek wstąpić, muszą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego albo duchownym stosowne oświadczenia. Związek małżeński jest ważny tylko wtedy, kiedy zostaną spełnione określone przesłanki. Jeżeli któraś z nich nie jest spełniona, można wnioskować o unieważnienie małżeństwa.
Z jakich przyczyn można unieważnić małżeństwo?
Małżeństwo może zostać unieważnione, jeżeli zaistniały przeszkody małżeńskie, wady oświadczeń woli albo niedostatki pełnomocnictwa. Do przeszkód małżeńskich zaliczamy: wiek (mniej niż 18 lat), ubezwłasnowolnienie całkowite, choroby psychiczne, bigamię (czyli pozostawanie w innym związku małżeńskim), pokrewieństwo, powinowactwo i przysposobienie.
Przez wady oświadczenia woli rozumiemy wszelkie sytuacje, które wpłynęły na wadliwe oświadczenie woli o wstąpienie w związek małżeński. Do takich przypadków może dojść, kiedy oświadczenie to zostało złożone przez osobę znajdującą się w stanie uniemożliwiającym świadome wyrażenie woli. Jest to także możliwe, jeżeli oświadczenie zostało złożone pod wpływem błędu dotyczącego tożsamości drugiej strony albo pod wpływem groźby (przyszłego małżonka albo innej osoby). Jeżeli osoba wstępowała w związek małżeński pod presją, bojąc się, że jeśli odmówi, jej albo innej osobie stanie się krzywda, to małżeństwo można uznać za nieważne.
Związek małżeński może być także zawarty poprzez pełnomocnika. W takim wypadku może także dojść do kilku błędów podważających ważność małżeństwa. Najczęściej spotyka się brak zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika, nieważne pełnomocnictwo albo pełnomocnictwo skutecznie odwołane.
Czym różni się rozwód od unieważnienia małżeństwa?
Jeżeli małżeństwo zostanie uznane za nieważne, oznacza to, że jest uznane za nieistniejące od samego początku. W przeciwieństwie do rozwodu wywołuje skutki wstecz, gdyż małżonkowie, zawierając związek, nie mieli do niego prawa. Zakres skutków unieważnienia małżeństwa (zarówno stosunków majątkowych między małżonkami, jak i stosunku do ich wspólnych dzieci) określają precyzyjnie przepisy o rozwodzie, które stosuje się w takiej sytuacji.
